Vilnius kathedraal
Maandagochtend wandelde ik eerst door de Uzupis wijk, een voormalige verloederde wijk die werd opgeknapt door kunstenaars, krakers en creatievelingen die zich in de marges van de maatschappij bewegen. In 1997 riepen die bewoners hun wijk uit als ‘onafhankelijke republiek’ met een eigen grondwet, munt, volkslied en president. De grondwet werd zelfs vertaald in 25 talen.
Veel galerijtjes en kunstenaarsateliers waren nog gesloten toen ik door deze – ondertussen wel ietwat gecommercialiseerde — vrijbuiterswijk wandelde, maar veel van de kunstuitingen in Uzupis bevinden zich in de openbare ruimte en op toegankelijke binnenpleintjes: muurschilderingen, graffiti, beelden, installaties… Een kleurrijke wijk.
Grensovergang naar Uzupis Republiek
In de namiddag bezocht ik MO Museum: een privémuseum voor moderne en hedendaagse kunst, sinds 2018 gehuisvest in een gebouw van de bekende architect Daniel Liebeskind.
‘s Avonds keerde ik terug richting Uzupis voor een afspraak met de lokale Tibet Support Group op Tibet Square, dat zich ook in de wijk bevindt. De Dalai Lama, die in totaal vier bezoeken bracht aan Litouwen, ging ook twee keer naar de Republiek Uzupis: in 2013 om een mandala in te huldigen en in 2018 om een appelboom uit de Himalaya te planten.
Tibet Square
Na de ‘verbroedering en verzustering’ gingen we nog iets drinken op een gezellig terrasje naast de Vilnia rivier. Dat terrasje liep nogal uit, waardoor ik geen tijd vond om een dagverslag te schrijven.
Dinsdag struinde ik door de oude stad. Vrijwel in elke straat staat hier een kerk. Iedere christelijke gemeenschap heeft hier blijkbaar haar eigen gebedshuis: katholiek, orthodox, Grieks katholiek… Die laatste beviel me het meest: geen protserige klatergoud- en glitterkunst, maar sobere, ingetogen muurschilderingen. De kerk is ook dringend aan restauratie toe, de verf en bezetting brokkelde van de muren. Maar ik vond dit wel wat hebben.
Sint-Anna en Sint-Bernardino kerken
Robertas voor te hoog Liebeskind gebouw in Vilnius
Het Museum of Occupations and Freedom Fights is gevestigd in een voormalig KGB gebouw (Russische geheime dienst). Honderden foto’s en teksten documenteren de Russische bezetting en de wandaden en mensenrechtenschendingen die het Communistisch regime in Litouwen beging. Enkele kamers behielden hun originele KGB inrichting. Je stond er niet goed voor wanneer je als burger in dit gebouw werd binnengebracht. In de kelder bevonden zich de verhoorkamers en gevangeniscellen.
In de namiddag begaf ik me naar het Siuolaikinio Meno kunstencentrum, goed voor opnieuw een mooie portie hedendaagse kunst en installaties. Op de terugweg passeerde ik het Joodse getto. Slechts 5% van de 60- tot 80-duizend Joden van Vilnius overleefden de holocaust.
Louisa Bufardezi-Groundplan: de grootte van de landen wordt bepaald door de omvang van de bevolking
Donderdag word ik verwacht op de bouwsite van de Namgyal Stupa (in aanbouw) in Rusenai, 40 km ten noordwesten van Vilnius. Ik was er niet in geslaagd mijn verblijf in het hostel met één nacht te verlengen, maar ik kon gelukkig bij Robertas terecht. ’s Avonds fietste ik naar zijn zelf ontworpen modernistische woning, in een bosrijke omgeving zo’n 5 km buiten de stad. Morgen vergezelt hij me per fiets tot Rusenai.
16 September: Met de deur in huis bij Diamondway Boeddhistisch Centrum in Tallinn De meditatiesessies van het centrum staan open
