Woensdag 31 juli: het was maar een korte rit naar Helmstedt camping (40km) waar ik al kort na het middaguur arriveerde.
Het was heet. Ik had de keuze om te gaan zwemmen in een openlucht zwembad vlak naast de camping of 7km verder naar de voormalige grensovergang met de DDR in Marienborn te gaan.
Ik ben die beruchte grensovergang met strenge controles nooit zelf gepasseerd, maar hoorde er wel straffe verhalen over van familieleden. Dus schraapte ik al mijn goesting en moed bij elkaar en kroop terug op de fiets. De rit voerde heel de tijd door een verkoelend bos, dat was een meevaller, op enkele kilometers over hobbelige betonplaten na.
Het ‘gedenkteken’ ligt aan de snelweg Hannover-Berlijn en was indertijd de enige toegang voor de Westerse geallieerden tot het verdeelde Berlijn. Het was de belangrijkste controlepost aan de Duitse binnengrens. In 1996, zeven jaar na de val van de muur toen het er al fel gevandaliseerd en vervallen bij lag, werd het opgeknapt en ingehuldigd als herinneringsmonument.
Een beetje geschiedenis: vlak na de oorlog in 1945 stond het onder de controle van de zegevierende geallieerden, maar in 1950 nam de DDR de controle over en voerde het dodelijke grensregime in met prikkeldraad en mijnen om vluchten uit de DDR onmogelijk te maken en vijandige invloeden uit het westen te weren.
In 1972 werd een transitovereenkomst gesloten met het Westen en nam het toeristenverkeer toe. De site werd fel uitgebreid. Er werkten in totaal 1000 personen bij de grenscontrole, douane en administratie om de lange files wachtenden te verwerken. Er was ook een wisselkantoor waar reizigers een verplicht bedrag per verblijfsdag moesten wisselen.
Voor auto’s en vrachtwagens waren er aparte controlezones .
Aan de ingang moesten toeristen hun documenten afgeven en die werden via een transportband doorgestuurd naar de controlekantoren, die uitgebreide steekkaartenbakken hadden met gegevens van ongewenste personen. Dan was het wachten en wanneer jij of je voertuig verdacht leek (gelukkig een minderheid), werd alles eruit gehaald, inclusief zetels en binnenbekleding.
Er was ook een ruimte voor veterinaire controles en quarantaine stallingen.
Uitgaande controles waren even streng. Vrachtwagens moesten onder een hangbrug rijden van waarop gekeken werd of het zeildoek van de vrachtwagen niet beschadigd was. Veel Oost-Duitsers probeerden zich immers te verstoppen in vrachtwagens of koffers van personenwagens. Er waren ook zware rolbarrières die bij een alarm meteen konden dicht gerold worden en zelfs 50-tonners die in volle vaart kwamen afgestormd konden tegenhouden.
De voormalige kantoren van het complex huisvesten nu een museum.
Vlak tegen de autostrade stond nog een Russische controletoren.
De foto’s geven een idee hoe streng de controles verliepen. Geen pretje om In die tijd naar Berlijn te gaan, en nog minder voor de Oost-Duitsers die naar het Westen wilden. Velen bekochten het met hun leven of gevangenisstraf.
Op 9 november 1989 werd de grens heropend, maar pas op 30 juni 1990 worden de controles in Marienborn stopgezet en herwonnen de Oost-Duitsers hun vrijheid—die ze nu terug in de waagschaal leggen door te stemmen op extreem-rechtse partijen als AfD (Alternative für Deutschland) of erger.
Bij de foto’s staat een korte toelichting.
En laten we niet vergeten dat de Tibetanen, Oeigoeren en andere minderheden in China momenteel even hardhandig onderdrukt worden door de Chinezen.
Ik fiets voor de Tibetaanse Shatsa Organisation bibliotheek in Ladakh.
Alle giften groot en klein zijn welkom op rekeningnummer BE63 8918 7405 7108 van Reach Out vzw ('Shatsa' in de Mededeling). Via de donatiepagina www.reachoutforacause.org/ik-help kan ook, maar daar staat een foutje in, dat ik niet zelf kan aanpassen: "Steun voor Tashi Lhunpo", moet "Steun voor Shatsa" zijn.
ThX!