6-8 april: Golegã, hoofdstad van paarden en pionier in fotografie
Donderdagavond kwam ik aan op de Parque de Campismo Municipal da Golegã. Op een verkeersbord las ik dat Golegã de 'paardenhoofdstad' van Portugal was. Ik zou hier twee nachten blijven, maar ik was geïntrigeerd in de paarden en ook in de heel bijzondere fotostudio van de 19e eeuwse amateurfotograaf Carlos Relvas. Helaas is het morgen Goede Vrijdag, een feestelijke dag in Portugal waarop alles gesloten is. Dus besloot ik een derde nacht in Golegã te blijven.
Alles in het dorp draait inderdaad om paarden: wegwijzers, naambordjes, muurschilderingen, enz. Elk jaar in november organiseert het dorp een grote paardenbeurs met internationale faam. Het paardenras heet 'Lusitano', een ras van zuiver bloed met zeer goede eigenschappen voor dressuur en stierenvechten.
Er zijn veel Lusitano-paardenfokkers in het dorp. Hun huizen zijn te herkennen aan een groot omgekeerd 'vrouwensymbool' (cirkel met kruis erop), met in de cirkel hun initialen. Het centrale plein van Golegã is niet geasfalteerd, het is een enorme manege voor paarden omgeven door iets dat op een renbaan lijkt. Op YouTube vond ik een filmpje van de paardenbeurs 2021: https://www.youtube.com/watch?v=wlO8FGG-enk
Naast het centrale paardenplein ligt de paardenfokkersclub Lusitano, het hoofdkwartier van de 'Feira Nacional do Cavalo' (FNC) en stallen.
Ik zag ook verschillende paarden en koetsen in de straten.
Golegã is niet alleen beroemd om zijn paarden. Het heeft ook de meest opvallende en luxueuze fotostudio die ik ooit heb gezien. Het werd in de 19e eeuw gebouwd door Carlos Relvas (1838 - 1894), een zeer rijke edelman en amateurfotograaf. Het was Relvas' doel om fotografie, waar schilders met minachting naar keken, de status van 'kunst' te geven.
Tussen 1871 en 1875 bouwde hij een weelderige fotostudio, die meer op een paleis of tempel lijkt dan op een studio. Er zit maar liefst 33 ton staal in! De eigenlijke studio bevindt zich op de bovenverdieping en is volledig van glas, inclusief het dak. Rondom hangen gordijnen om het licht in de studio te manipuleren. Daglicht was erg belangrijk omdat er in de 19e eeuw nog geen elektriciteit was in Portugese dorpen, dus hij kon geen lampen gebruiken en moest het doen met kaarsen in het donker. Moeilijk voor te stellen, tegenwoordig.
De begane grond heeft een technische donkere kamer met alle originele apparatuur die hij gebruikte en een 'sepia'-kamer om foto's een roodachtig sepia-uiterlijk te geven. De sepia-kamer wordt nu gebruikt om een film over het leven en het fotografisch werk van Relvas te vertonen.
De derde kamer beneden is een rijkelijk gedecoreerde ontvangst/wachtkamer waar de rich and famous, waaronder de koninklijke familie, in de studio boven wachtten om op de foto te gaan.
Relvas fotografeerde niet alleen de rijken, maar ook gewone en zelfs zeer arme mensen, zeelieden, boeren enz. Hij wilde het leven in Portugal vastleggen zoals het destijds was. Al deze mensen van weinig aanzien werden echter niet toegelaten in de luxueuze ontvangstruimte. Ze moesten externe trappen gebruiken die hen rechtstreeks naar de studio brachten. Relvas documenteerde echter niet alleen hun leven, hij stond ook in hoog aanzien vanwege de liefdadigheid van hem en zijn echtgenote.
Omdat hij zo rijk was, kon Relvas het zich veroorloven om in heel Europa ultramoderne apparatuur en lenzen te kopen en te experimenteren met de nieuwste technologische ontwikkelingen. Hij mocht lid worden van de zeer exclusieve Franse Vereniging van Fotografen en won diverse prijzen over de hele wereld.
Fotografie was de passie van Relvas, maar hij was ook een getalenteerde ruiter, stierenvechter en uitvinder. Nadat hij getuige was geweest van een schipbreuk, ontwierp hij een zeer functionele reddingsboot.
Ik volgde de rondleiding — de enige manier om de studio te bezoeken — samen met Cathy en Ray uit Australië. Ray is gefascineerd door de vroegste fotografische technieken en weet er veel vanaf. Hij legde me uit hoe Relvas moet hebben gewerkt:
Beneden is zijn technische donkere kamer, hij bekleedde een zijde van een schone glasplaat met een dun laagje collodium, een vrij dikke substantie gemaakt van katoen. Vervolgens doopte hij de plaat in een zilvernitraatbad en stopte het in een houten hoes. Daarna rende hij naar boven naar zijn studio waar zijn model poseerde, stopte de glasplaat in een nog natte camera en belichtte deze van vijf tot enkele tientallen seconden. Daarna schoof hij de glasplaat weer in de hoes en haastte zich weer naar zijn donkere kamer om de foto te ontwikkelen en te fixeren... Dit hele proces kon niet langer duren dan 2 minuten, afhankelijk van de lengte van de gekozen belichtingstijd.
Helaas mochten we geen foto's maken in het huis.
De andere twee musea die ik wilde bezoeken, het Landelijk Museum en Equuspolis met het Museu Municipal Martins Correia (schilder en beeldhouwer), zijn tijdens het weekend gesloten.