11 juli: Carrowmore Megalieten
Het aantal steencirkels en dolmens dat hier gegroepeerd staat is indrukwekkend, maar oorspronkelijk waren er nog meer graven. Die werden echter in de loop der jaren geplunderd en verwoest, ofwel werden de stenen van de cairns (steenhopen) gewoon hergebruikt om de bekende Ierse weidemuurtjes mee te bouwen.
Het merkwaardige aan deze plek is dat alle graven in een ovaal rond een grote, centrale dolmen staan waarover een hoge cairn gelegd werd. Die dolmen (Listoghil) was via een smalle doorgang te bereiken, vandaar de term 'ganggraf'. De gang is oost-zuidoost gericht, naar de plek waar op Halloween (31 oktober) en rond 10 februari de zon opkomt achter de heuvels en recht in de doorgang schijnt tot op het grafmonument. Dat heeft vooraan een wandsteen met een puntige bovenkant, die dan op de achterwand een zonnewijzer vormt. De denkplaat van de dolmen moest in een hoek van 6° opwaarts liggen om de zonnestralen tot achter te laten schijnen. Om die juiste hoek te creëren, werden er kleinere keien tussen de dekplaat en de zijwanden gepropt. Zonder dat er kranen of heftrucks aan te pas kwamen, wel te verstaan....
De grafgangen worden verondersteld de overgang van het land der levenden naar dat van de doden te symboliseren. De megalieten zelf, die wegens hun duurzaamheid een eeuwigheidswaarde toegeschreven kregen, vormden waarschijnlijk het bindmiddel met voorgaande generaties.
Carrowmore ligt net in het centrum van het schiereiland en is, behalve aan de zijde van de oceaan, omgeven door heuveltoppen. Op elk van die heuveltoppen bevinden zich ook hoge cairns, waarvan die van mount Knocknarea in het westen met het blote oog zichtbaar is. Die cairn zou het graf zijn van Maeve, een helfhaftige koningin uit Ierse legendes, maar er zijn nog graven in Ierland die claimen dat Maeve daar begraven ligt. De cairn werd nog niet op zijn inhoud onderzocht, en volgens de plaatselijke gids is dit maar beter zo, want als zou blijken dat Maeve er niet begraven ligt, zou dit het plaatselijke toerisme niet ten goede komen.
Hoe meer van die megalieten, Keltische en vroegchristelijke ruïnes ik bezoek, hoe meer ik begin stil te staan bij de evolutie van onze planeet, de onderlinge afhankelijkheid van alle fenomenen, inclusief onszelf, en de ingrijpende rol die de mensheid er de laatste millenia -- een speldeprik op de tijdlijn van het heelal -- in gespeeld heeft. Die evolutie is in het Ierse landschap nog heel erg voel- en zichtbaar.